Encetando a semana a golpe de violin

Comeza a semana e vemo-nos na obriga de reiniciar todo o noso sistema operativo, amolecido por dous dias de sofá, zapping e xornais con suplemento. E como sempre custa retomar-lle o pulso à semana, ese monstro devorador de folgos e horas, nunca está de máis ter à man un par de canzóns que fagan de revitalizador instantáneo, case milagreiro. Unha desas melodias vitamínicas. Unha desas músicas que, como por arte de máxia, despertan-nos, acenden-nos o sangue coma unha primavera e mesmo nos inxectan gañas de fazer cousas, de movermo-nos, de avanzar. Que falta fai nestes dias de asténia e sopor!
Unha das miñas preferidas para derrotar a preguiza da segunda feira é este Lay Me Down, breve mais intensa, fruto do delírio dese xénio chamado Ashley McIsaac. Seguro que muitos fans da música celta xa coñecen amostras da estraña inspirazón deste violinista da Nova Escócia canadiana, descendente dunha prodixiosa caste de fiddlers asentados en Cape Breton desde que as primeiras remesas de imigrantes escoceses pisaron aquelas terras, alá polo século XVIII. Xa choveu, mádia leva, mais os modos e maneiras de tanxer e fazer xemir o fiddle son en muitos sentidos idénticos aos que se estilavan naquela remota centúria. Asi o viron músicos do nível de Alasdair Fraser, fundador de Skyedance, considerado por muitos o mellor violinista escocés vivo, e que na sua mocidade acudiu a Cape Breton para resgatar os estilos arcaicos que ali ficaran marabillosamente fosilizados. Ashley McIsaac bebe pois desa tradizón, fai-na sua, mais (ao estilo da nosa Mercedes Peón ou do malogrado Martyn Bennett) revive-a desde ollos e obsesóns contemporáneas, pop se o quixerdes, mais que nunca deixan de ter unha firme ancoraxe étnica, un verosímil sabor a madeira que estala, un gorentoso recendo a fento e cervexa.
Boa semana e que gostedes!

Brillante Weblog 2008... vaites, non sei que dizer!

Parece incrível, mais é certo. Este cativeiro relanzo habitado por un vello e saudoso salmón de terra adentro ten amigos e seareiros capazes de lle concederen un galardón tan fermoso como o "Brillante Weblog 2008". Insisto, parece incrível. Mais é certo. E hai que lle agradecer o detalle non aos membros da Académia (non ho!), senón a un home bon, sincero, intelixente e, ante todo, aragonés do corazón à cabeza. Chama-se Chesús, ainda que el prefire alcumar-se Innisfree, de apelido 1916. Non pode haver, certamente, nome máis poderoso e evocador para xentes da nosa caterva, filoirlandeses como somos até a medula, gostosos de enchoupar de cando en vez os lábios na máxia d'O Home Tranquilo de John Ford e na rebeldia irredenta daqueles homes de Páscoa de 1916, sedentos de xustiza e república. Pois nada, Chesús, go raibh míle maith agat! Graciñas mil e sempre adiante!
Mais, como nengun prémio nen galardón é de balde senón que sempre implica un algo de responsabilidade, vexo-me na obriga de nomear para o "Brillante Weblog 2008" outros cíber-relanzos salientáveis polos seus diferentes atractivos. Pois aí vai logo! The winners are...

-INNISFREE... Como non! O blogue do camarada Chesús foi, desde o comezo, coma un camiño mui vello e mui fermoso que atravesase os corazóns todos do Éire, esa xóia tan xenuína, desmesurada e contraditória sen a cal, certamente, non poderia explicar-se nen an Fianna nen nada do que son e fago. Mais é que, ainda por riba, o blogue é, esteticamente, unha pasada!

-CIBERGAITEIRO, a casa sempre aberta e cálida do Subcomandante Xallas, ou Ghüilian Xallas, que tal é o seu nome de guerra inteiro e verdadeiro a todos os efeitos. Un auténtico festival da palavra, e un acougo mui sabedor para quen procure esoutra cara da Galiza agro-friki ou como quixerdes chamar-lle. Que, se ben as etiquetas resultan sempre escasas por definizón, muito máis o son no caso deste membro fundador de Gheada Sen Fronteiras e Linguistas Irritados Con Razón (LICRa), reivindicador do koala autóctone e, ante todo, amigo de muitos anos e co-criador de non poucas andrómenas. Vai por ti, Avelix!

-BREOGAIN, a imprescindível conexión pontevedresa. Há pouco que nos coñecemos, mais descobrir o seu blogue sobre Ponte Vedra foi unha das experiéncias máis agradáveis que me deparou a miña militáncia blogueira. Claro que, na realidade, no seu blogue cabe de todo, como corresponde a unha persoa de xénio inquedo e afouto como é este tocaio do noso chefe celta (ou castrexo?) por antonomásia, pai de Ith e secundário de luxo no noso hino nacional. Un saúdo para a Boa Vila, meu!

-TEAMHAIR, un dos muitos blogues que encontrei grazas a Innisfree. Irlanda pura e dura, con imaxes estremecedoras e dunha poesia difícil de superar. Como as dedicadas a Croagh Padraic. Unha marabilla para pasar horas absorto perante a pantalla...

-O PATAQUEIRO DE OURO, por outro nome Señor Mon, que sempre foi de mar e sempre foi asi, que é, por outro lado, como hai que ser... Si, de acordo, que o seu blogue ainda está en cueiros, embrionário, en estado incipiente... O que quixerdes. Mais non me iredes negar que, vindo de quen vén e fazendo-o quen o fai, non poden esperar-se máis que cousas bonitas e xeitosas deste Caderno do Correo Vello. Asi que este prémio é, máis ca nada, para que o amigo Mon se anime a seguir coa sua bitácora e a vaia arrequentando, por exemplo, con disquisizóns sobre a primeira declinazón, que nunca pasan de moda

-IMAXES DA COSTA DA MORTE, un blogue sinxelo mais cuxa temática, como entendereis, toca-me (e muito) na fibra sensível. Máis ainda cando alguns dos lugares glosados nesta páxina forman parte das miñas memórias máis agarimadas.

Bases do concurso:

· Ao receberes o prémio, tes de escrever un post mostrando o prémio, citar o nome do blogue ou web que te agasalla con el e ligá-lo ao post dese blogue ou web que te nomea gañador.

· Elixir un mínimo de sete blogues (poden ser máis) que creas que salientan pola sua temática e/ou o seu deseño. Escrever os seus nomes e as ligazóns a eles.

· Avisá-los de que foron agasallados co prémio “Brillante Weblog”.

*Opcional. Exibir o prémio con orgullo no teu blogue fazendo ligazón ao post que ti escreves sobre el.

Camiños de Nemancos, de Soneira, de Seaia...

Nunha ocasión, o noso profesor de Antropoloxia na faculdade lembrou-nos que a história do capitalismo foi a história dunha luita constante contra os dias festivos. E, secomasi, vén-se-nos xa enriba a divina ponte do Primeiro de Maio, festa obreira por antonomásia, reminiscéncia do antigo e luminoso Beltaine e, como tantas outras efemérides similares, data reduzida polos hábitos modernos a unha simples oportunidade máis de desconectar, ainda que somente sexa por unhas horas mal contadas, das abafantes rotinas. Desconectar do traballo, dos estudos ou de calquer outra forza opresora instalada no cotidiano... Poderian incluir-se aqui as sogras? Poderian, se quixerdes, ainda que un é consciente de que nen todo o mundo pode permitir-se o luxo de deixar a benquerida mai política na casa nen sequer nos dias feriados.
Brincadeiras à parte, gostaria de vos propor para estes dias un roteiro que sempre presta e sempre fascina, sexa con sol e calor, sexa con chúvia e temporal. De feito, é unha desas viaxes que sempre gaña en intensidade se vai acompañado do agresivo vento do Atlántico e dun céu nuvoso sobre as nosas cabezas.
Partimos de Malpica de Bergantiños, ou, como eu gosto de chamá-la cando me poño repunantiño, Malpica das Baleas. Centro da comarca de Bergantiños e noutrora capital do território de Seaia, esta pequena vila foi nos seus mellores tempos un niño de ousados baleeiros, e ben o demonstran ainda muitas vellas casas mariñeiras do lugar, cuxas portas exiben poderosos dentes de balea. É esta terra dos míticos raqueiros, por outro nome piratas celtas, que, segundo a tradizón (unha tradizón máis ben culta, pois o povo nega obsesivamente a existéncia de tais personaxes, talvez por vergonza), penduravan faróis acesos nos cornos das vacas para, nas noites fechadas de temporal, atrair os barcos cara aos penedios máis mortíferos e provocar terríveis naufráxios. Os restos deixados nas praias polas malogradas naos eran festa e botin destes piratas de terra cuxa aczón si está ben documentada na Bretaña, e que ainda emerxen como personaxes cheos de vida e contradizóns nalgunhas páxinas do fantástico Bretaña, Esmeraldina de Ferrin. O próprio Ferrin, no seu fabuloso Estirpe, inclui os seguintes versos sobre esta realidade a meio camiño entre a história oculta e a pura mitoloxia rural:

"Pior fono os de Melpica
que -coma sempre, coma sempre- puxeno fachos deica Penmarc'h
e fixeno ceifa nos dentes de ouro dos afogados.
E andaran ás crebas!"

Mais, xa que estamos en Malpica, que menos que render visita à capela do San Adrián, situada na beira oriental do monte Beo e debruzado sobre o mar das Sisargas. Sonada foi noutrora a romaria do San Adrián, a quen se lle atribui nestas terras (como a San Padraig no Éire) a derrota e expulsón das serpes que a habitavan. De feito, a cruz ergueita perto da capela é mui similar à que ainda hoxe pode admirar-se en Gondomil (Corme), chamada de feito Pedra da Serpe e na cal, como é ben sabido, fechou para sempre San Adrián as cobras todas do país. As que conseguiron fuxir quixeron pasar às Sisargas, mais San Adrán deu-lles alcance e matou-nas esmagando-as co pé. E é hoxe o dia que pode ver-se no devandito monte as cobras en questón transformadas en pedra e coa marca da pisada do santo. Por certo, que, segundo unha copla popular, San Adrián é barqueiro, que leva o remo na man... E el non será San Adrán o trasunto dun vello deus-barqueiro, quer dizer-se, dun precristián deus da morte e o tránsito? Ten muitas trazas, certamente.
Non mui lonxe de Malpica está Mens. Duas cousas há en Mens que todo viaxeiro deveria parar a ver: as torres e mais a igrexa. Como as torres son de propriedade privada e millentos cans bravos impiden o acceso à mesma, conformaremo-nos con achegar-nos à igrexa, posta sob a advocazón de Santiago e noutrora mosteiro da orde bieita. E en Mens chaman a atenzón os canzorros, que segundo alguns autores representan figuras circenses en plenos exercícios de contorsón, mais que, certamente, non deixan de lembrar-nos motivos de tipo máis ben erótico, pornográfico inclusive. Algo, por outra banda, que para nada deve estrañar-nos nas ousadas arquitecturas do románico rural galego. Unha desas figuras, que agarra as suas pernas à altura dos xeonllos para exibir descaradamente o seu sexo, poderia mui ben conectar-se coa deusa latina Baubo, ou mellor, coa sua homóloga irlandesa Sheila Na Gig e os muitos precedentes neolíticos cos que conta esta figura e que se achan espallados polos petróglifos da Europa atlántica toda. Na realidade, estamos perante deusas da fecundidade e do florescimento na sua dimensón máis primária e directa. As transformazóns das mentalidades acabaron convertendo-as en imaxes obscenas, impúdicas, carnavalescas, en entroidadas que excitan o sorriso dos fregueses e a condena das hierarquias eclesiásticas, mais que souberon resistir tranquila e paradoxalmente ao abeiro das igrexas e capelas aldeás, nun exercício de eclecticismo que con efeito nos trai à cabeza un dos ditos que mellor sintetiza a cosmovisón das nosas xentes: Deus é bo e o Demo non é malo.
Deixando xa as vellas terras de Seaia e trás parar en Ponteceso para coñecer a casa do bardo Pondal (o rio Anllóns, o pinar de Tella espeso, ao lonxe o monte Branco), adentramo-nos nos domínios de Soneira e detemo-nos, como non podia ser doutro xeito, en Borneiro, berce dunha das ramas da miña liñaxe materna. En Borneiro destaca poderosamente a Cibdá, xa cantada polo bardo Pondal e que alá polos anos 30 do século pasado reemerxeu da terra e do toxo das mans de arquólogos entre os que estava (como non!) o bo e xeneroso Xocas, por nome formal Xaquin Lorenzo. A el lle devemos as Notas etnográficas da parroquia de Borneiro. Tamén en Borneiro está ainda, mantendo-se en pé mal e como pode, o dolme de Dombate, noutrora coroa do megalitismo galego e hoxe obxecto dunha progresiva e tristísima destruizón na que consenten, mui ledos e satisfeitos, os nosos benqueridos poderes públicos. Non mui lonxe temos a capela do Briño, con famosa romaria.
Non moi lonxe de Borneiro, mais xa terra adentro, ergue-se o castelo de Vimianzo, dominando o val de Soneira desde as suas desgastadas ameas. Propriedade nun primeiro momento da fecunda casa dos Mariño, o castelo pasou depois às mans dos Condes de Altamira, grandes señores de toda a comarca e toro do que floreceron nomes bravos e case lendários como o de Bernaldo Eanes de Moscoso, o que prendeu polas barbas ao bispo de Santiago e o tivo preso vários anos nunha gaiola. Costumes guerreiros doutrora. Mais hoxe, dentro do castelo, podeis visitar unha fermosa amostra da etnografia da zona, con panilleiras, tecedeiras e demais ofícios tradicionais. E desde Vimianzo, asemade, non vos fican mui lonxe marabillas como os penedos de Pasarela ou a praia e lagoa de Trava.
Pouco pode dizer-se do magnífico mosteiro de Moraime, centro relixioso que foi da antiga comarca e hoxe arciprestado de Nemancos. Simplesmente ide e admirai-no. E menos ainda poderei falar de Muxia, a dez minutiños escasos de Moraime. A igrexa da Barca, a pedra de abalar (falava Cunqueiro dunha parecida que havia en Galway, mais esta, ademais de abalar, falava, e seica o fazia en gaélico literário), a pedra dos cadrises, a pedra da cabesa e outras cincuenta ou sesenta distintas con cadanseu nome e cadanseu conto (non si, Subcomandante Xallas?). A romaria da Barca. O universo reduzido a mar bravo e espido granito. Memória de coplas dedicadas à Virxe (muitas delas compiladas há xa décadas por un parente de meu, Francisco Romero Lema, que glória haxa). As xentes mariñeiras, como aquel señor Avelino que tiña un irmán vivendo en Lugo e que me perguntou: Rapás, ti sabes canto mide o mar? Ou como Felipe Sar, de quen sempre lembrarei unha frase: Os mares son os mesmos, o que cámbian son os nomes. Como tamén lembro ben (porque agatuñei por el arriba) o promontório indómito do Corpiño, que López Abente comparou co seu amor con estremecidas palavras:

Penedos, altos penedos
do Corpiño vixiante,
sodes, como o meu amor,
tristes, barudos e grandes.

E de Muxia, que é cabo do mundo e acougo do sol, retornaremos à casa con muita beleza nos ollos e quizá algunhas inquedanzas no maxin. Ficaron muitas cousas que ver, mais iso será, se Deus quixer, para a vindeira ponte, festividade ou oportunidade vacacional que se nos apresente.

Deixo-vos nesta ligazón un vídeo cutralleiro que montei con imaxes de várias viaxes feitas por aquelas terras. Por certo, nota a rodapé: a canzón que escuitais de fundo é un hino extraído do álbume Lights in the Dark de Hector Zazou (colaborador de Carlos Núñez n'Os amores libres). Intitula-se Dan Nar Marbh (A canzón dos mortos), e, ao igual que as restantes pezas do disco, está baseada na tradizón musical do primitivo cristianismo irlandés.

Eu tamén son un marciano

Trata-se dun artigo breve pero contundente que tiven ocasión de ler hoxe mesmo nas páxinas de opinión de El Progreso, o xornal de Lugo e a sua província, como gosta de autodefinir-se. O seu autor, Grial Parga (a quen podeis escuitar como crítico de cinema no programa da Rádio Galega Extrarradio), deixa-lles un recadiño a eses elementos de Galicia Bilingüe que emerxeron há uns meses dos sumidoiros ideolóxicos do país. E fai-no Grial Parga con ironia, con sobradas razóns e (atenzón, ollo ao dato!) empregando o español para desenvolver os seus contidos. Certamente, un fica reconfortado ao ver cómo incluso entre a comunidade castellano-parlante da Galiza (ampla, cada dia máis numerosa, e en princípio perfeitamente respeitável como galegos que son) há xente co sentidiño suficiente como para ver o recital de falácias e terxiversazóns en que se sustenta o ideário (a palavra queda-lles grande, abofé, mais non se me vén outra máis axeitada à boca neste momento) desta xentalla que se autoproclama "bilingüe" mais que, no fundo, non persegue outra cousa que a reduzón do galego a un dialecto rural y marinero afastado de calquer posibilidade de avanzo social. Son, con efeito, os descendentes mentais deses imperialistas fracasados contra os que bradava Castelao há xa máis de sesenta anos.
Deixo-vos, pois, con Grial Parga, que fala tal que asi...

El grupo de presión "Galicia Bilingüe" se presentó la semana pasada con un acto de precampaña en Lugo.
La técnica de comunicación de la nueva asociación encaja con la Teoría del Escenario de Guillem Martínez, en la que el escenario -esa cosa que da sentido y contextualiza el mensaje- se crea a partir de la idea que se quiere transmitir y ante una platea convencida de que el Apocalipsis está en las calles.
Es decir, la presentación con público es testimonial y se hace casi exclusivamente para la prensa; como los mítines electorales. Lo que se pretende es reforzar una realidad inventada de imposición lingüística, y el que no lo ve es porque está despistado o confundido.
El escenario definido por "Galicia Bilingüe" es como "La guerra de los mundos" de H. G. Wells, ésa en la que los humanos están sometidos por un ejército de extraterrestres. Es la extensión del Mito de Cataluña, país en que la gente habla un idioma u otro dependiendo de lo que quiera molestar al interlocutor. Yo sería el abducido; el que no ve ni alienígenas mandando rotular en los comercios ni le preocupa que unos marcianos laven el cerebro de nuestros hijos hablándoles en gallego. Soy el insensato de la película que acaba siendo devorado por un gusano gigante como moraleja de quel colaboracionismo se paga caro.
La naturaleza de este tipo de asociaciones no es nueva y hay que admitir una cierta evolución en el contenido. Cuando la asignatura de Lingua Galega entró en el plan de estudios de enseñanza primaria y secundaria, promovieron la objeción de conciencia por pérdida de tiempo y propaganda nacionalista en colegios e institutos. Y todo ello sin que los políticos hiciesen nada para impedirlo. El movimiento actual ejerce de bilingüismo mostrando un problema donde no lo hay pero maquillándose la cara para resultar menos agresivo. Es la "exploitation" del escenario, que se transforma en función de la realidad que se quiere modelar.
La diferencia fundamental de estos grupos de presión -que se autodenominan garantes de la ley y de la Constitución pisoteada- y los partidos políticos convencionales es que no necesitan del refrendo popular para ser reafirmados en sus teorías apocalípticas. El éxito de una campaña de verano se mide en función de los correos eletrónicos de apoyo recibidos, aplausos de columnistas, o notas de prensa reflejadas en los medios. Pero si después la normalidad y la realidad se empeñan en ir por otro camino, se le echa la culpa al abducido; y se espera que el gusano gigante haga su acto de presencia en el tercer acto.

Urogalos na trevoada (lóstregos de benvida!)

Ainda estando como estou terribelmente desconectado das notícias musicais de todo tipo, alegra-me ver cómo muitos dos meus grupos máis queridos e admirados van sacando traballos novos que non fan máis que pór-me os dentes longos. É o caso de Capercaillie, verdadeiros deuses do folque escocés e pioneiros en arrechegar os ritmos e códigos do pop contemporáneo à fogueira dos vellos saberes musicais das Highlands. Até que chegaron eles e arrasaron coa sua proposta, non era certamente doado encontrar grupos que se atrevesen a botar-lle un pulso às estreituras mentais imperantes na música celta. E, se os havia (que os havia, efectivamente), non tiveron a fortuna de triunfar comercialmente do xeito tan esmagador en que o fixeron estes urogalos sempre dispostos a dar no alvo da inovazón sen renunciar aos doces zumes da emozón. E isto, ainda que non o creades, é muito máis difícil do que parece.

Sacan, pois, os Capercaillie un novo proxecto, Roses and Tears, que polo que puden ler por aí adiante, mantén ou mesmo eleva o listón de traballos anteriores. Non é de estrañar. Unha banda que xunta baixo unha mesma arela musical nomes como os de Karen Matheson, Michael McGoldrick, Manus Lunny ou Donald Shaw non pode menos que parir xóias coma esta que se aviziña.

Por certo, amantes da música celta, folque e tradicional (o incórdio das etiquetas "politicamente correctas" é a sua infernal lonxitude!), teño entendido que en breve volverán à cena musical os reis do folque irlandés actual, Lúnasa. Mais iso, se Deus quixer, será matéria para un outro post. Polo de agora, deixo-vos con este vídeo tirado dun concerto que oferecera o gaiteiro galego Budiño haverá cousa de dous ou tres anos en Vilagarcia da Arousa (se mal non lembro, que a neve, como diria Cunqueiro, segue a tapar devagariño as pedras e as árvores todas...). O tema que interpreta, Lóstregos, pertence ao disco de apresentazón do gaiteiro moañés, aquel xa afastado e un tanto inxénuo Paralaia. Mais o certo é que esta versón refai o tema desde os próprios alicerzes do mesmo. E, para esta reconstruzón tan sabedora como violenta, que mellor que a achega de tres dos pesos pesados de Capercaillie? Con vostés, Michael McGoldrick (frauta), Dezi Donnelly (violin) e Donald Shaw (acordeón).

Que lostregue ben, e que se anegue o mundo! (ainda que, segundo notícias frescas do Subcomandante, alá pola miña terra pouco lle falta...)

Arú!

É tempo de benvidas!

Pouco e pouco, vários dos meus mellores e máis prezados amigos, camaradas e compañeiros de danzas e cánticos diversos foron criando os seus próprios blogues e arrequentando este universo "blogomilleiro" con muitas e mui interesantes achegas. Creo lembrar que un dos primeiros foi o grandioso Subcomandante Xallas, que, desde aquela sua comarca nativa, eucaliptizada até a saciedade mais orgullosamente enxebre onde as houver, comezou a enviar-nos as suas crónicas de guerra, con ese seu inconformismo retranqueiro que algun dia será coñecido e patentado como Made in Avelix. Crónicas longas as do Subcomandante, às vezes dunha extensón poderia dizer-se que "bíblica"... Mais, que importará iso? O certo é que as suas palavras chegan sempre igual de auténticas, tan poderosas como o foi noutrora a fervenza do Ézaro, esa ofensa nacional ainda non cobrada (unha máis) que tanto proe...

Mais o blogomillo filolóxico e rexoubístico ficava ainda incompleto. Como diria o outro, "faltava unha voz"... E que mellor voz que a dun inimitável amigo con quen tantos e tan bos momentos teño pasado nos últimos anos? Haverá que procurar-lle ainda unha alcuña blogueira, un nome de guerra para as suas incursóns nestes pagos, mais, polo de agora, refiramo-nos a el como O Pataqueiro de Ouro (orgulloso xentílico dos procedentes de Burela, capital oficiosa da Mariña luguesa), Señor Mon ou, en definitiva, Sanín, que é nome avondo fermoso e suxerente, proceda ou non de Zenón, que a fin de contas iso ben pouco importa, non cres, bon amic? Que nos veñan falar a nós os dous de etimoloxias!
Ao igual que o compañeiro Breo fai coa sua benquerida cidade de Ponte Vedra, seguramente o Señor Mon terá a ben de nos contar nese seu Caderno do Correo Vello os acontecimentos, avatares e fenómenos en xeral (normais, paranormais, ordinários, extraordinários e extrafinos) que vaian acaecendo por Burela e A Mariña toda, ou, falando en confianza (e con propriedade, mesmo), en Burellum e a sua comarca.

Pois xa que logo, e como din os amigos irlandeses, cead mile failte Pataqueiro! E a dar tralla até o mencer!

Descobrindo Girona

Nesta angueira de percorrer todo canto congreso admita os meus pequenos contributos, a semana pasada tocou-me render preitesia na XXIII Trobada de Joves Lingüistes, organizada pola AJL na bela e afastada cidade de Girona. O certo é que poucas experiéncias me resultaron tan extenuantes e ao mesmo tempo tan gratas coma esta viaxe, cuxos recordos e sabores ainda teño no padal coma o celme dun gorentoso viño.

O tema da miña ponéncia (polo demais avondo árido e soporífero mesmo para min) seguramente é o de menos. O realmente importante para min foi, en primeiro lugar, entrar en contacto cunha civilizazón (non, non me equivoquei de substantivo, ainda que poda parece-lo) que sempre foi referente inescusável para o nacionalismo galego: a civilizazón catalá. En Girona percebin unha sociedade moderna, tranquilamente orgullosa das suas singularidades, instalada na língua catalá cunha naturalidade pasmosa que, para a nosa desgraza, xamais teremos ocasión de desfrutar nestas terras do Noroeste tan castigadas polo papanatismo e o colonial way of thinking dos seus indíxenas. Si, todo canto vin e experimentei en Girona fai-me pensar, certamente, nun mundo separado do resto da Península por fronteiras tan evidentes como en absoluto excluintes ou insolidárias, como muitas vezes nos queren fazer crer certos ananos intelectuais que voziferan o contrário desde os mass media. Certo é que, como me comentou o compañeiro Esteve, Girona é quizá unha excepzón, un illote de resisténcia nunha Catalunya que, apesar dos esforzos por integrar a crescente imigrazón na cultura e língua nacionais, parece estar a atravesar por un proceso de descatalanizazón bastante preocupante. Esa Barcelona caótica, desorganizada, en precário equilíbrio, pragada de rostos africanos, sudamericanos e orientais, seria unha metáfora da Catalunya que vén, da Catalunya que se reta a si mesma nun pulso por sobreviver-se e reinventar-se a partir desas novas mans que se incorporan a un fermoso proxecto nacional. En todo o caso, até nisto nos gañan. Porque en Catalunya há proxectos sérios de integrazón do imigrante na língua catalá; na Galiza non há nada semellante nesa liña. Aqui conformamo-nos con traduzir o Sinbad de Cunqueiro ao árabe e organizar certames de epitáfios por sms. Mais iso seria fariña (amarga fariña, abofé) doutra muiñada.
En todo o caso, Girona dá a sensazón de ser unha cidade que, de súpeto e no momento adecuado, descobriu a sua singularidade, o seu pasado, e puxa por adecentá-lo e recuperá-lo con toda as suas forzas. Pode dizer-se que Girona, nestes momentos, é en si mesma un imenso e prodixioso exercício de memória. Unha memória en construzón. Todo recende a história quente, a contos ainda enchoupados en saliva. Todo está ateigado de xente desexosa de compartir eses retallos de pasado. E asi coñecemos a história de Sant Narcís, santo enterrado na igrexa de Sant Feliu e de cuxo sartego, ao ser profanado polos franceses na guerra de 1808, surxiron millentas moscas rabiosas que fixeron rabear os cavalos do invasor e permitiron ao bon povo de Girona vencer nunha batalla que, na realidade, supuxo para el unha áspera e dolorosa derrota. Como exclamou o grande Filippo, un prodixioso sardo licenciado en Filoloxia Rusa e incondicional amante da música andina: O que non pudo un exército pudo-o a fantasia.
E das batallas célebres da imaxinazón à figura sorprendente de El Tarlà, esa espécie de pallaso caritativo que, nos tristes anos da peste (esa peste abstracta, inxectada coma un medo terrível na memória de xerazóns inteiras), aparecia pendurado nunha pértega por riba dos tellados da rua principal e, coas suas voltas, reviravoltas e pinchacarneiros, alegrava a convalecéncia dos nenos que languidecian fechados nas casas. E entre conto e conto, sempre havia tempo para perder-se entre as lousas do bairro xudeu, para beixar o cu da leoa (verdadeira custódia da cidade e, tamén, escusa perfeita para brincar a custa dos inxénuos visitantes), para atravesar as muitas pontes do rio Onyar, sobre o que se debruzan casas silenciosas e de cores estrañamente vivazes; para admirar as arquitecturas modernistas que, por si sós, parecian humanizar o traxecto e aliviar o camiñante; para abraiar-se ante a severidade antiga de Sant Pere de Galligants...

Son, pois, muitas e boas as cousas que de Girona trouxemos na nosa equipaxe. Lugares, palavras, mais tamén xentes que tiveron a ben oferecer-nos un pouco deles mesmos, da sua hospitalidade, da sua fermosa língua catalá que eu tentei chapurrear sen demasiado éxito, mais con certa honradez (por máis que cada vez que pedia un café amb llet me trouxesen un café amb gel). Haverá que procurar un oco, ainda que sexa cativo, para volver a aqueles lares e volver perder-nos (desta vez sen guias nen planos) polos rueiros da vella e mui nobre Gerunda. Mentres ese dia non chega, contentarei-me con dizer: Moltes gràcies per a tots, amics! Visca Catalunya lliure!