Samain

Final que é comezo. Morte enlazando coa vida. Como fazer o amor en leitos de granito. Samain, Samhonios, a fin do verán e da luz e das lavercas. A invernia precipita-se sobre o mundo: terra lenta, enchoupada, fulgores decadentes, espellos rotos zarrapican a paisaxe. Tamén dentro das casas, dos fogares, das lareiras de outrora, há algo que cámbia. Afrouxan os gonzos e as castañas estalican dolorosamente entre a música barroca do lume vello de sempre. Cada castaña que comas, meu ben, mo thobar, é unha alma que arrincas do inferno. Agora, nesta noite que comeza, cando os sidh saen estragar as amoras derradeiras e do corazón do túmulo emerxen as vozes e os cánticos e o ferro. Seica aló en Baio, en terra de Soneira, que é Somnaria ou país dos mortos, ainda se tallavan grandes cabazas e logo puñan-se riba dos chantos e dos valados, agardando o paso dalgun camiñante destemido.
Non esquezas, meu ben, non esquezas. E lembra pór un prato máis à mesa, e deixar a porta entreaberta por se unha almiña dos teus quixese vir quentar-se ao teu lume. E ogallá recuperes aquel músculo do desenfreo e do trance, dos rostos deformados e ruborizados pola augardente, das palavras esvarando coma poldros selvaxes. É esta noite axeitada para Ver e Contar (asi, con maiúscula). Porque the fairy-mounds of Ireland were always open about Samain; for on Samain nothing could ever be hidden in the fairy-mounds.
Boa e gorentosa velada.

Benvida à casa, Grainne

No último filme de Loach, O vento que axita a civeira, descobrin unha fermosísima canzón que, a máis, estrutura e dá sentido a unha das secuéncias máis poéticas, sanguíneas e mellor logradas da película. Do meio dun mar de névoa van emerxendo os voluntários do IRA (non, non, ainda non os do ILG Auténtico...). Levan unha balada na gorxa, e esa balada asalta-nos mentres eses corpos obscuros e rexos avanzan pouco e pouco pola corredoira que os conduz à batalla. A secuéncia transmite unha épica da vella escola. Mais o mellor, sen dúvida, é a balada en questón. Onte, escuitando o último traballo salvável de Sìnnead Ò Connor (Sean Nos Nua), estremecin-me ao comprovar que havia nel unha versión desa mesma peza. E hoxe, indagando polo ciberespazo ese, completei a história desas estrofes desgarradas. Oro se do bheatha bhaile, chama-se. Un vello hino xacobita (puxai, puxai cara ao Sul, cara a Kinsale!) que Padraic Pearse, mártir do 16, arrequentou con versos atravesados de retorcida esperanza. Neles habitan algunhas obsesóns dos nosos compadres insulares, que ao fin e ao cabo son nosas dalgun xeito: Grainne nMhaol (Grace O'Malley), o mundo de alén mar (que é se non a arcaica idea dos prados de alén das nove ondas?), a necesidade angustiosa de terra e identidade.
Todo iso, na voz de Sìnnead Ò Connor. Imaxinai-no!

Michael McGoldrick ou das feituras do paraíso

Con J. J. Kelly no bodhran, Dezi Donnelly no fiddle e Ed Boyd à guitarra. Todo un dream team para aloumiñar cos dedos as portas de Tir Na nÒg...

The Whistling Irish Boy

Trava

É mágoa que nesta cativa foto non se perceba realmente toda a grandeza e solenidade desta praia de Trava. Acai-lle ben o nome, certamente. Unha távoa. Unha chaira longal e silenciosa que se estende desde a estrada de Vimianzo até a boca mesma das ondas. Noutrora toda esa estensón estava coberta de mar, mais chegou o dia en que baixou o nível dos oceanos e todo ficou a céu aberto. Entón nasceu a lagoa, e tamén a praia de area branquísima que admirou Pondal. Ainda que un gostaria de pensar que, na realidade, tamén os millos e a igrexa barroca e os homes que habitan e soñan os camiños de Trava ficaron ese dia a céu aberto, que cousas piores ou máis marabillosas se teñen visto, e se non que pergunten en Perros-Guirec, aló na Bretaña, que outro tanto lles pasou. Coñecemos Trava batida polo vento, e cando provamos as ondas soubemos realmente o que era sentir carambelos apegados ao corpo todo. Os tombos xélidos envolvian-nos e pasavan sobre nós nunha luita desigual mais vivificadora.
Un enchoupa-se en Trava ali desa doce sensazón de saber-se remoto, case pétreo. Depois souben que mui provabelmente sexa esta a Trava que lle deu apelido à casa nobiliária máis poderosa da Galiza altomedieval, a dos fundadores de Toxos Outos, a dos titores de Afonso Imperator Hispaniarum.
E certamente há muitas Travas na Galiza, mais nengunha tan acaída para criar nobreza e fermosura coma esta de Laxe.

Setanta ou elóxio dos camiñantes

Encanta-me esta foto. Descobrin-na na exposizón permanente sobre etnografia da Costa da Morte que puden desfrutar no castelo de Vimianzo. Desde há un tempo, o tema da peregrinaxe abriu-se paso entre as miñas teimas paulinas, entre as miñas particulares mitoloxias. Supoño que, como tantas outras cousas que bolen no meu caletre desordenado, tamén esta a fun construindo pouco e pouco, a golpe de versos e de camiñatas e de tardes estremecidas. Como no poema de Heaney: ao carón da estrada, paralelo à estrada, un vello camiño de peregrinazón (aonde é que levará? A Croagh Patrick? Ao Pico Sagro? À morada de Donn ou Manannan ou Senandré de Teixido?). Reparastes nos camiños? Pois reparade. Ben o dixo Otero Pedrayo: non hai marca máis comovedoramente humana na paisaxe que o camiño.
Os homes seguen sendo homes, e abren a cancela, agarran a vara de abeleira e camiñan. Ou camiñamos. Tripando pasos antigos (Estou tocando maos de mortos, falou pai Novoneyra). Atados por cen mil cadeas que irrompen desde a carne dunha língua máxica, esa vella máxia dos lazos. Noutrora seria a língua de Lug conduzindo à batalla, à chaira, ao curro. Sexa como for, é asi como camiñamos e ben é que ainda hoxe necesitamos do ascenso aos outeiros que foron máxicos e bretemosos desde o comezo. Eu digo Muxia, Senandré de Teixido, San Ronan de Loc-Ronan (sempre Bretaña!), Station Island... Ver cousas, mastigar cousas, sentir cousas e todo iso paso a paso.
Hai mellor metáfora do que deveria ser a vida? Setanta.

Poderio, forza, grandeza

Asi se traduziria o nome gaélico deste grupo, Comas. O vídeo non é da sua actuazón en Sás, senón dun concerto en Londres, pero vale-me igual. A vigorosidade con que atacan cada nota e a pulsazón frenética dos ritmos veñen sendo os mesmos que nos fixeron choutar naquelas paraxes de Soneira. Quen ia dizer que houvese un grupo capaz de quitar-lle protagonismo aos idolatrados Lúnasa? Pois si, meus señores, hai-no.
É mágoa que non se vexa neste vídeo o percusionista. Un tipo peculiar. Tocou durante todo o concerto de perfil cara ao público (un perfil cómico, agora que o penso, mui parecido ao de Cándido Pazó, se o subcomandante está a ler estas letras). Absorto, como mergullado nos latexos do bodhran e o darbooka e o tamboril. E cando se puxo a cantar aquela vella canzón de amor irlandesa, arisca e esperanzada a un tempo como todas esas cantilenas gaélicas...
Pois aqui os están. Comas.

Reaparecendo (máis unha vez) ou De profundis

Guten Tag. Aqui estamos. Máis unha vez. Depois dunha prolongada asuéncia somente xustificável pola falta de tempo e a escasísima produzón intelectual. Un período durante o cal o Subcomandante Uz, chefe das hordas nórdico-chairegas que ameazan con sepultar a brillante civilizazón santiaguesa en cascallo e lusismo, non se cansou de insistir, reinsistir e reconstrainsistir en que recuperase dunha fucking vez este espazo de cultura alternativa e gastronomia imposível chamado... como era? ai, si: an_fianna.blogspot.com.
Que podo fazer con este blog? Que podo fazer agora que case nen saco un segundo para respirar tranquilamente mentres observo a decadéncia da névoa polo Pedroso abaixo? Quizá o máis doado e imediato sexa colgar (dependurare, en xerga xalleira) algunhas fotos e alguns vídeos que quizá cámbien o rumo da nosa microhistória. Ou quizá (sexamos modestos) somente sirvan para atizar o fermoso lume da lembranza. O que nos quenta e nos salva.
Máis nada. Espero que isto non fique nunha simples anedota e que o salmón máxico e nocturno reapareza vencendo as correntes de cada dia. Vielen Danke pola vosa atenzón.