Apalpando as palavras do salmom

25 setembro 2007

E Bretaña latexou no corazón de Lugo (e III)

Eis aqui a derradeira memória daquel magnífico concerto de Alan Stivell. Trata-se do primeiro dos muitos bises que o xenial músico tivo a ben oferecer-nos, nesta ocasión fazendo vibrar a gaita alta escocesa, ese instrumento que desde há décadas forma xa parte imprescindível da música tradicional bretoa sob o nome de binioù baz (en contraposizón à "gaita vella" ou binioù koz, pequena, estridente e arcaica, mais capaz de produzir sonoridades inigualáveis cando se xunta cunha bombarda). A peza á Morrison's Reel, unha das clásicas do repertório de Stivell e que forma parte dun set máis amplo de pezas tradicionais irlandesas que versionou no seu álbume Again. Máis unha vez, que gostedes!

05 setembro 2007

E Bretaña latexou no corazón de Lugo (II)

Era Maio e na Praza de Santa Maria un homiño silencioso e miúdo saíu ao cenário e fixo-lle falar à sua harpa. Dizian os músicos irlandeses que un bon harpista tiña de dominar como ninguén tres estilos cos que conseguir tres reaczóns distintas dos seus ouvintes: o pranto e a tristura, a ledícia e a gargallada e, finalmente, a necesidade de moveren-se e danzar. Alan Stivell adentra-se nas tres técnicas coa naturalidade coa que o salmón remonta os rios fundísimos e inzados de perigo e acada o descanso luminoso do mar.
Alan Stivell diante de nós, convertendo a pedra en madeira estremecida de carvallo e fazendo que o corazón de Lugo, nebuloso e preguiceiro de seu, vibrase durante algo menos de duas horas con ritmos de fes noz. Alan Stivell reinventando cada melodia desde o metal e o delírio, entre frautas vagorosas e indómitas percusóns.
Unha experiéncia para gardar na arca das memórias impagáveis.

E Bretaña latexou no corazón de Lugo (I)

03 setembro 2007

Cal da Loba

Na miña pátria pequena, nesa Terra Chá tamén alcumada nos textos vellos como Terra da Valura, existen recunchos marcados a ferro pola memória obscura dos devanceiros. Recunchos que, por desgraza, van derrubando-se un chisquiño máis a cada dia que pasa, entre o pular vagoroso das silveiras e os estremecedores cánticos dos corvos, verdadeiros señores do lugar. Asi transcorre o tempo sobre ese longo coiro ou océano de terra e monte que é a venerável Chá dos poetas.
Un deses recunchos é a torre de Cal da Loba, ergueita con dificuldade no lugar de San Fiz do Mato (freguesia de Pino, concello de Cospeito). A uns quinze minutos escasos da miña casa. Nos textos antigos chama-se-lle fortaleza de Vilaxoán, e, como xa comentei noutro momento, foron estes muros o derradeiro reduto de Constanza, filla do Marechal Pardo de Cela, e do seu home o ousado Fernand'Ares de Saavedra. Desde esas ameas resistiron aos exércitos dos Reis Católicos, vindos desde Castilla para reduzir e aniquilar toda resisténcia unha vez submetidos os belicosos señores do Norte. O asédio foi longo, doloroso, épico mesmamente, até que a belida dona Constanza caiu doente e finou aos poucos dias. Impuxo-se pois a rendizón. O desmantelamento de pedras e recordos. O silenciamento de toda sílaba discrepante. Afundiu-se a fortaleza de Vilaxoán; hoxe só fica en pé a torre de homenaxe. Ainda ben, Fernand'Ares livrou da pena de morte a cámbio de ir combater na guerra de Granada. Seica, din os cronistas, gañou ali vilas e honra e merecida fama, e pudo regresar aos eidos nativos e recuperar quizá parte das suas pertenzas.
Como adoita ocorrer, o povo non sabe destas xestas e ignora tais heróis. Asi que reinventa os lugares do mesmo xeito en que lles reinventa os nomes. E, como calquer vello da contorna sabe, a torre de Cal da Loba chama-se asi porque nela viveu unha fermosa princesa que foi convertida polo seu pai en loba branca, como castigo por namorar dun plebeio e rexeitar a voda cun poderoso señor da comarca. E, como calquer vello sabe, a loba branca ainda asexa por entre os carvallos e bidueiros e toxeiras que inzan o lugar. E o vello en questón dirá-vos, mui seguramente, que de encontrardes-vos con ela teredes de repetir tres vezes, mui sereos e tranquilos, as palavras máxicas de encantamento: "Vai con Deus!". E deste xeito a loba regresará ao corazón do monte e vós proseguiredes tranquilamente o voso paseo, por este recuncho triste e soedoso da venerável Chá dos poetas. Agardando, hoxe e sempre, agardando...