Da sincera e transparente alegria dos gaélicos

Estou a lle coller gosto a isto de recuperar a letra de canzóns que no seu dia me impresionaron por un ou outro motivo. Mais percato-me de que quen quer que lese os posts precedentes poderia chegar doadamente a unha conclusón: os gaélicos somente sabian cantar penas, dores, sentimentos obscuros, grandes pedras atravesadas na porta do corazón, impedindo o paso da luz e a ledícia.

Craso erro! Certo é que há diferenzas bastante grandes entre o xeito de pensar o mundo dos irlandeses e o dos escoceses. E isto à marxe dos acontecimentos históricos que ambos os dous povos tiveron de padecer ao longo dos séculos (unha constante luita por manteren-se vivos fronte aos apetitos coloniais da maldita e grandiosa Inglaterra), e que obrigadamente tiñan de deixar un pouso de insatisfazón ou tristura nos versos das suas tonadas e melodias. Quizá a filosofia vital dos irlandeses (uns "mediterráneos do Norte", como diz o amigo Innisfree) e a maneira de conservar e transmitir a sua tradizón ten de ver, entre outras cousas, co mantemento da relixión católica. Algo similar aconteceu na Bretaña, por suposto tamén na Galiza: o catolicismo rural e atlántico destes países non destacava precisamente pola sua intoleráncia, nen puña excesivos reparos a unha cosmovisón en muitos sentidos ainda pagá e arcaica. O próprio ritual católico e as suas hierarquias e instituizóns puñan-se muitas vezes ao servizo desa cosmovisón; o crego, en ocasións, exercia máis como un meigo ou como un médium que como un ministro de Deus e da Igrexa. Na Escócia, pola contra, o xénio calvinista e protestante fixo estragos nese sentido, impuxo un ricto severo e intransixente, unha atmosfera às vezes gris e asfixiante. A alegria e o direito a rir-se da vida e os seus barrancos ficaron banidos. Chegou-se a extremos como o de proibir os bailes, perigosa fonte de tentazóns e indecoros, segundo parece. En Breaking the waves, de Lars von Trier, ambientada precisamente no Norte da Escócia, há detalles que ilustran mui ben esta relixiosidade máis nórdica e escandinava que céltica: o campanário sen campás, por exemplo. O enfermizo desexo de reprimir a alegria.

Mais sexa como for, e ainda lidando con esta intoleráncia, o certo é que os escoceses sempre tiveron propensón à alegria sincera e desbordante. Como bos celtas, por outro lado. E non se limitaron a ver o amor como fonte de desgraza e sofrimento, senón que souberon recoñecer nel tamén un verdadeiro e gozoso motor da vida, às vezes desde perspectivas deliciosamente inxénuas, que paradoxalmente nos retratan a verdadeira e imensa dimensón deste sentimento.

Unha pequena amostra é esta canzón de amor que coñecin na engaiolante voz de Alyth McCormack. Trata-se de Hi Horo's Na Horo Eile, un tema composto por John McLean de Tiree (1827-1895), por outro chamadoiro O Bardo de Balemartine. A canzón ia dedicada a Mary McDonald, supomos que unha fermosa e riseira dama, ou iso gosto eu de crer namentres escuito esta evocazón das pequenas mais impagáveis virtudes do amante.

Nuair a bha mi'm chaileig ghoraich

Sendo eu unha rapariga nova e alegre

Thug mi gaol 'us gradh do'n oigear

entreguei-lle o meu amor e afecto

Aig am bheil a'phearsa bhòidheach

a un fermoso mozo

'S cha ghradhaich mi ri m'bheo fear eile.

e endexamais hei de amar a máis ninguén.

Hi horò 's na horo eile

Hi hor 's na horo eile

Hi horò 's na horo eile

Hi hor 's na horo eile

Hi horò 's na horo eile

Hi hor's na horo eile

Gur tu mo luaidh ri'm bheò cha cheil mi.

ti és o meu amor e non esquecerei isto mentres viva.

Meur a's grinn' air peann a sgriobhas

Eses dedos que fan a pluma escrever tan xeitosamente,

'S a chuir gleus air teudan fidhle

que tocan unha melodia no violin,

'Se do cheòl do thogadh m'inntinn

a tua música alegrava-me a alma

An uair a bhithinn sgith fo smalan.

cando eu estava triste e apesadumada.

Ach tha mise'n dùil 's an dochas

Mais eu vivo en expectante e esperanzada,

Gu'n tig an là 's am bi sinn comhla

pois chegará o dia en que estaremos unidos;

'S ma bhios tusa dileas domhsa

e se te mantés fiel a min,

Cha ghràdhaich mi ri'm bheò fear eile.

endexemais hei de amar eu a máis ninguén.