Flying over the Bogland

Ainda me restan muitos poemas de Heaney aos que regresar. Versos dos que recoller máis unha vez a calor que noutrora me proporcionaron, sílaba a sílaba, golpe a golpe. Un deles é este "Bogland", traduzível ao galego como terra de pántanos. O bog, no inglés de Irlanda, define precisamente iso, unha terra lamacenta, o que na nosa língua designaríamos con termos como trollo, tremedal ou chagorza, entre outros.

O bog é un tema fundamental na poesia de Heaney. Por unha banda, polo seu carácter limítrofe ou fronteirizo, a meio camiño entre a lagoa e a terra firme; como quen diz, unha sorte de "terra de ninguén" que fai do pántano unha xeografia médium, un ponto de conexión de mundos e realidades aparentemente desligados. Haveria ainda que lembrar que eses hábitats de difusa natureza son mui recorrentes na tradizón céltica, precisamente por esa dualidade que lles é própria. Por outro lado, Heaney procura no bog un mito poético homologável ao que produziron outras literaturas nunha liña similar de poetizazón das paisaxes.

De feito, o poema arrinca coa evocazón dun deses mitos, as pradeiras norteamericanas, os vastos horizontes atravesados na nosa imaxinazón por caravanas de pioneiros. Risco, aventura, colonizazón, habitazón de espazos inabarcáveis. A raiz do western. A fronteira. Fronte a isto, o pántano irlandés, sen dúvida un dos trazos máis definitórios da paisaxe da illa, oferece-nos unha riqueza simbólica non menos vigorosa. O acontecimento histórico evocado nas estrofes centrais (a descoberta nun pántano do Ulster do esquelete dun alce e de restos de alimentos perfeitamente conservados) serve-lle a Heaney para transmutar o bog nunha "memória da paisaxe", ou ainda mellor, e nas suas próprias palavras, "unha paisaxe que lembrase todo canto lle aconteceu". Metáfora e somatizazón poderosísimas da lembranza, obsesón central nunha cultura tan profundamente oral como a irlandesa. Deste eixo simbólico desprenden-se, tal que lizgairas faíscas, muitas imaxes e ideas motrizes da poesia de Heaney, algunhas delas xa mui presentes nestes versos que vos oferezo chafalleiramente vertidos ao galego.

Non temos prados

para cortar un grande sol no roibén,

por toda a parte o ollar fai concesóns

ao desbordante horizonte,

é cortexado no ollo de cíclope

dunha lagoa. O noso campo abertal

é trollo que segue a encostrar-se

entre as vistas do sol.

Sacaron o esquelete

do Grande Alce Irlandés

dentre a turva, prepararon

unha enorme embalaxe chea de ar.

Manteiga afundida máis de cen anos

foi recuperada entón salgada e branca.

A própria terra é benévola, manteiga negra

a derreter-se e a abrir-se baixo o pé, estrañando a sua definizón última

por millóns de anos.

Endexamais picarán carbón aqui,

somente os enchoupados toros de

grande pinabetes moles coma polpa.

Os nosos pioneiros continuan asestando golpes

cara adentro e abaixo,

cada capa que descobren

parece existir xa de antes.

Os buratos do trollo poderian
ser infiltrazón atlántica.

O centro húmido é insondável.