Paddy Flynn ou a necesidade do delírio

O primeiro livro que me permitiu mergullar-me nese gorentoso vício chamado Irlanda foi The Celtic Twilight, de William Butler Yeats, un dos cúmios do Irish Literary Revival e, por suposto, da literatura irlandesa de todos os tempos (ainda sendo protestante e escrevendo as suas obras en inglés). Tamén, por suposto, un verdadeiro soñador e catador de mundos e ultramundos diversos. Este Celtic Twilight pertence a unha parte da sua produzón literária na que tamén poderian incluír-se obras como Red Hanrahan, tan zarrapicado de remotas reminiscéncias mitolóxicas, e que foi desde o comezo a que máis interese despertou en min, por múltiples motivos entre os cais salienta, sen dúvida, a grandísima conexión entre estas histórias e muitos dos motivos recorrentes da nosa tradizón oral. Son, con efeito, memórias e semblanzas que lle permiten a Yeats teorizar sobre aspeitos como os limites da beleza ou a posibilidade de contactar con outros mundos e territórios, en permanente encrucillada con este que habitamos. A Idade de Ouro, o culto aos mortos, a pervivéncia das maneiras e ideoloxias tradicionais, a guerra... percorren como seiva as páxinas desta obra, e todo isto focado desde ópticas e raízes netamente irlandesas. Entre as personaxes que Yeats coñeceu e às que fixo falar nos seus contos salienta, ao meu ver, Paddy Flynn, en quen se resumen as teimas e delírios dun verdadeiro visionário, deses que até non há muito tampouco faltavan nas nosas aldeas e dos que Cunqueiro recolleu alta e luminosa sabedoria. Fala-nos Yeats de Paddy Flynn breve mais intensamente, nunha pasaxe desta obra intitulada "A storyteller" (un contador de histórias, o que se denomina en gaélico seonachie). Oferezo-vos esta pequena semblanza traduzida ao galego, e ogallá percebades como eu o fixen no seu momento algunhas lizóns valiosísimas que nela latexan. Entre elas, a necesidade de sermos ledos, esa na que tanto e con tanta razón insistia Dieste.
Que gostedes!

Muitas das histórias deste livro foron-me contadas por un tal Paddy Flynn, un velliño de ollos cintilantes, que vivia nunha choupana chea de pingueiras e de unha soa peza na aldea de Ballisodare, que é, como adoitava dizer el mesmo, "o lugar máis xentil" (co que queria dizer "encantado") "do condado todo de Sligo". Emporiso, outros colocan-no por detrás de Drumcliff e Dromahair. A primeira vez que o vin estava inclinado sobre o lume cun bote de cogomelos ao seu carón; na seguinte ocasión topei-no dormido baixo dunha sebe, sorrindo en meio do seu sono. De feito semrpe estava ledo, ainda que eu cria poder ver-lle nos ollos (lixeiros tal que os dun coello, cando espreitavan o exterior desde as suas rugosas tobeiras) unha melancolia que era case parte da sua alegria; a melancolia visionária das naturezas puramente instintivas e de todos os animais.
E, contodo, havia na sua vida muito polo que estar triste, pois na triple soidade da vellez, a excentricidade e a xordeira, andava dun lado para outro mui perseguido dos rapazes. Quizá era por esta mesma razón polo que sempre recomendava ledícia e optimismo. Gostava muito, por exemplo, de contar cómo Columcille [un dos grandes santos da tradizón irlandesa, coñecido tamén como Columban e fundador de múltiples mosteiros nas illas Británicas e na Europa continental] animou a sua mai. "Como é que estades hoxe, madre?", perguntava o santo. "Pior", contestava a mai. "Ogallá mañá estexades pior", dizia o santo. Ao dia seguinte Columcille apresentava-se de novo, e tiña lugar exactamente a mesma conversa, mais ao terceiro dia a mai dixo: "Mellor, a Deus grazas". E o santo respostou: "Ogallá mañá estexades mellor". Tamén gostava muito de contar cómo o Xuiz, no Derradeiro Dia, sorri do mesmo xeito cando recompensa os bos que cando condena os perdidos às lapas eternas. Tiña muitas visóns estrañas que o mantiñan ledo ou o entristecian. Perguntei-lle se algunha vez vira os trasgos, e recebin como resposta: "Home non! E logo non estou anoxado con eles?". Perguntei-lle tamén se vira algunha vez a banshee [literalmente, "muller-trasgo"; muller que anúncia a morte dunha persoa cantando baixo a sua ventá; ten analoxias coas nosas "lavandeiras"]. "Vin", dixo, "acolá embaixo, xunta à água, batendo no rio coas suas mans".