Mõgia, 1909

Hoxe descobrin nos andeis do ILG unha edición facsimilar dunha revista galega en La Habana, Airiños d'a miña terra. Típico exemplo da nosa imprensa da diáspora naqueles comezos de século, pola língua, polos conteúdos... Chamou-me especialmente a atención un conto da autoria de Labarta Posse (poderei chamar-lle paisano? cando menos por parte de mai...) intitulado "Sacar os demos do corpo ou unha romaria á Barca". Como se advirte, é un relato en clave cómica dunha peregrinaxe dun tio e o seu sobriño à Virxe da Barca. O relato, na liña popularista (e popularizante) da época, non é nada do outro mundo en canto a calidade literária, mais para min ten atractivos inegáveis. Comezando pola progresiva descoberta que o sobriño (a xeito de Virxílio na Divina Comédia) vai fazendo-lle ao tio dos lugares e ritos da peregrinaxe: aparecen aí Ponte do Porto, o faro de Camariñas, BAMIRO! (a onde ia coser-lle ao cura a tia de Varela, nen máis nen menos), por suposto Corcubión... O tio reaxe ante todo con asombro: ante a visión do mar desta as alturas, ante o raxo (sic) de luz do faro, ante as prodixiosas pedras... Algo há neste tipo de histórias que me magnetizan: as numerosas grallas ortográficas e tipográficas, a inxenuidade, a língua... mais tamén a evocación de xentes en branco en negro achegando-se ao cabo do mundo, como nesas fotografias que teño da Pedra dos Cadris e da Pedra do Timón, ambas as duas de 1920.

Dixen que a comicidade estava presente en todo o conto, e velai vai un exemplo que ben daria para prologar un tratado de sociolingüística: ante o prodíxio da Pedra de Abalar abaneando-se baixo o peso de cinco persoas, un señor embimbado exclama: "'Esto es un feno-demo de la Naturalesa!". Ante o que o protagonista da historia di: Eu non entendía mui ben o que quería dicir, mais rosmei antre min: -¡Non, esto non é cousa da femia do demo! (...).

Delicioso, non si?