Apalpando as palavras do salmom

16 janeiro 2008

Entroido: carnal e metálico, como decote

Máis un ano, e nesta muito máis cedo do habitual por questóns lunares que non veñen ao caso, vén sobre nós, corrosivo e colorista até o descaro coma sempre, o solene Entroido, o Antruejo ou Carnestolendas dos casteláns vellos. É, case, un estertor do inverno e unha promesa da inevitável primavera (Introitum = entrada), que se adiviña xa entre o estrondo dos tambores e dos metais e o zorregar implacável, carnal ao seu xeito, das xostras dos cigarróns, peliqueiros e demais.
Galiza é un paraíso do Entroido. Millentas manifestazóns diferentes emerxen nos recantos do país, singulares e expresivas. Interpretazóns do universo entroideiro hai-nas, e para todos os gostos. Marcial Gondar, no seu inimitável Crítica da razón galega, entende-o desde unha perspectiva sociolóxica intimamente vinculada coa imposizón da cosmovisón cristiá. O Entroido, pensa el, non seria máis que unha paréntese de subversón e destruizón da orde estabelecida que a Igrexa consentia para, precisamente, demonstrar dese xeito a inviabilidade e os perigos que tal subversón e destruizón trai consigo. Manuel Mandianes, coñecido ultimamente como "o antropólogo do Luar" (é triste que para que alguén sexa popular neste país teña que ir sempre alcumado por esa sempiterna frase preposicional), relaciona o Entroido coas festas funerárias, entendendo-o como unha sorte de reverso da festa de Samhain/Defuntos. Se nos comezos do inverno somos nosoutros, mortais, membros da parróquia dos vivos, os que nos adentramos no domínio do Outro Mundo, dese Sidh bretemoso e omnipresente na nosa tradizón, no Entroido acontece xustamente o contrário: son os mortos, os que habitan máis alá do pasamento, os que se achegan a nosoutros, agochados trás as máscaras, transmutados, e un home pode ser unha muller, ou un animal, porque son os defuntos os únicos que gozan xa da liberdade sen limites, do don da metamorfose, do priviléxio da subversón consciente e exaxerada.
A min, que queredes que vos diga!, gostan-me as duas interpretazóns. E, como bon galego, como insubornável ecléctico, farei festa e xoldra no Entroido mesturando ambas as duas. E estremecerei-me coa extravagáncia recarregada do Entroido Ribeirao chantadino, co prototeatro dos Xenerais da Ulla, co vinagre e as formigas enrabechadas d'A Morena, co abominável e animalesco aspeito d'O Oso de Salzedo na Póvoa de Brollón (tan similar a certa figura do Natal montañés galego, O Apalpador), co ritmo obsesivo con que percuten os tambores do folión de Vilariño de Conso... E, por suposto, coa tradizón xa avondo coñecida e internacionalizada dos cigarróns, peliqueiros, pantallas e demais.
Gozai co Entroido, meus amigos! Comei orellas, chulas, cachucha e filloghas entre o balbordo das chocas. Mais fuxide a ser posível deses Entroidos urbanos, caricaturescos no mal sentido da palavra, e refuxiade-vos nesa eséncia animal, selvaxe, inxectada de terrível liberdade, que son os nosos Entroidos tradicionais.



5 Comentários:

Blogger ghuilianxallas disse...

Non serei eu quen ouse contradicir nin corrixir ao Ulmo en cuestiós (xa se me vai pegando...) entroidísticas, máis que nada porque no que á festa (en xeral, non só no entroido) se refire temos ideas máis ou menos comúns, mais si quizais complementalo recomendando os diferentes "Antroexus" de Astúries (vale que nos poñen antenas, pero hai que quererlles ben igual) e tamén o Entroido de O Hío (non confundir coa cidade yankee de Ohio, que o de aquí está en Cangas) no que o Entroido é unha festa sen fin para gaiteiros a proba de bomba, así coma eses Entroidos descoñecidos, coma os xenerais de Mazaricos.
Para despedirme, unha rexouba (copla sarcástica que se cantaba no Entroido, tipo murga) recollida en Arcos (Mazaricos) e con orixe seguramente na época da II República, xa que no Franquismo estaban bastante prohibidas:

"Agora que veu o tempo,
díxolle a ama á criada:
ou votas polas dereitas
ou date por desempregada"

Con este prelúdio ao que hoxe coñecemos como carretaxe remato este macro-comentário só recomendándovos a todos que onde haxa un Entroido, que lle dean ao Carnaval!

quinta-feira, janeiro 17, 2008

 
Blogger Ulmo de Arxila disse...

Subcomandante, que grato reencontrar-te por estas leiras, como dizes ti!
Agora que ando a traballar precisamente coa toponímia de Mazaricos e Santa Comba (conto coa tua axuda, por certo!), resultou-me especialmente formoso saber desa tradizón entroidística e desa rexouba tan chula.

quinta-feira, janeiro 17, 2008

 
Anonymous Anónimo disse...

pois xa me viñeron as gañas de achegarme ao entroido de Verín ou Laza nos que nunca estiven e levo piando por ir anos e anos, senón alomenos achegareime ao entroido de San Adrián de Cobres (Vilaboa) que me colle máis perto de Pontevedra....

un saúdo e parabéns polo artigo Ulmo.

quinta-feira, janeiro 17, 2008

 
Blogger ghuilianxallas disse...

Por suposto, benquerido Ulmo, que poder-há (hehehe) contar voçé coa miña modesta colaboración. Ademais, xa sabes que esa zona xa a teño mui, mui, mui pateada, total, para descubrir que, á fin, todo son hórreos, hehe.
Antes esqueceume unha anotación: El non será que nós aínda non somos lingüistas recoñecidos por faltarnos unha sección "en el lunar"? Pois nada, danos igual, como dí o meu amigo Avélix, esta aldeia de irredutíveis filólogos resiste, ora e sempre, face ao invasor!!!(mimá, que ido estou hoxe)



p.d. Nota para Marikinha: Anos há, eu intentei explicarlle a un neno Saharauí en que consistía que a herba estivera vizosa (ou sexa, moi verde), sen darme conta de que el o que non entendía era que houbera herba... Muito me temo que ti co da morriña vas polo mesmo camiño, hehehe. De todos xeitos, sorte e, como di un que eu sei: "Saúde e sorte cos animais!"

quinta-feira, janeiro 17, 2008

 
Blogger ghuilianxallas disse...

Bufff!!!
Pola miña parte, non sei que me deixaría máis tirado, se que dean por suposto que se sexa cristián ou o "because you are Spanish".
O de "good girl"... teño que recoñecer que a verdade é un comentario moi de dicirlle ao Trotsky, Milú, León ou Roqui de turno...
Ti non te preocupes, que se vemos nas noticias que o IRA se volveu rearmar, non te habemos relacionar, habemos gardar o segredo, hehehe.

Moitas apertas dende onde disque vimos esas terras a través do mar, claro que os chungos dos ingleses aínda non estaban, que senón o Ith había ir polo carallo, hehehe.
Unha aperta, de corazón, que creo que che han facer falta.
bks 1000!

terça-feira, janeiro 22, 2008

 

Enviar um comentário

Subscrever Enviar feedback [Atom]

<< Página inicial