Entroido: carnal e metálico, como decote

Máis un ano, e nesta muito máis cedo do habitual por questóns lunares que non veñen ao caso, vén sobre nós, corrosivo e colorista até o descaro coma sempre, o solene Entroido, o Antruejo ou Carnestolendas dos casteláns vellos. É, case, un estertor do inverno e unha promesa da inevitável primavera (Introitum = entrada), que se adiviña xa entre o estrondo dos tambores e dos metais e o zorregar implacável, carnal ao seu xeito, das xostras dos cigarróns, peliqueiros e demais.

Galiza é un paraíso do Entroido. Millentas manifestazóns diferentes emerxen nos recantos do país, singulares e expresivas. Interpretazóns do universo entroideiro hai-nas, e para todos os gostos. Marcial Gondar, no seu inimitável Crítica da razón galega, entende-o desde unha perspectiva sociolóxica intimamente vinculada coa imposizón da cosmovisón cristiá. O Entroido, pensa el, non seria máis que unha paréntese de subversón e destruizón da orde estabelecida que a Igrexa consentia para, precisamente, demonstrar dese xeito a inviabilidade e os perigos que tal subversón e destruizón trai consigo. Manuel Mandianes, coñecido ultimamente como "o antropólogo do Luar" (é triste que para que alguén sexa popular neste país teña que ir sempre alcumado por esa sempiterna frase preposicional), relaciona o Entroido coas festas funerárias, entendendo-o como unha sorte de reverso da festa de Samhain/Defuntos. Se nos comezos do inverno somos nosoutros, mortais, membros da parróquia dos vivos, os que nos adentramos no domínio do Outro Mundo, dese Sidh bretemoso e omnipresente na nosa tradizón, no Entroido acontece xustamente o contrário: son os mortos, os que habitan máis alá do pasamento, os que se achegan a nosoutros, agochados trás as máscaras, transmutados, e un home pode ser unha muller, ou un animal, porque son os defuntos os únicos que gozan xa da liberdade sen limites, do don da metamorfose, do priviléxio da subversón consciente e exaxerada.

A min, que queredes que vos diga!, gostan-me as duas interpretazóns. E, como bon galego, como insubornável ecléctico, farei festa e xoldra no Entroido mesturando ambas as duas. E estremecerei-me coa extravagáncia recarregada do Entroido Ribeirao chantadino, co prototeatro dos Xenerais da Ulla, co vinagre e as formigas enrabechadas d'A Morena, co abominável e animalesco aspeito d'O Oso de Salzedo na Póvoa de Brollón (tan similar a certa figura do Natal montañés galego, O Apalpador), co ritmo obsesivo con que percuten os tambores do folión de Vilariño de Conso... E, por suposto, coa tradizón xa avondo coñecida e internacionalizada dos cigarróns, peliqueiros, pantallas e demais.

Gozai co Entroido, meus amigos! Comei orellas, chulas, cachucha e filloghas entre o balbordo das chocas. Mais fuxide a ser posível deses Entroidos urbanos, caricaturescos no mal sentido da palavra, e refuxiade-vos nesa eséncia animal, selvaxe, inxectada de terrível liberdade, que son os nosos Entroidos tradicionais.