Shoogle!

Son unha das apostas máis inovadoras da música escocesa. E son-no desde há xa bastantes anos. Son escoceses e mestizos, eles. Radical Mestizo, que talmente se intitula un dos seus álbumes en directo. Cifran a renovazón dos ritmos e das sensazóns nunha ofensiva brutal das cordas: o violin, o bouzouki, as mandolinas, as guitarras, os banjos. Instrumentos que nun grupo folque adoitan ocupar posizóns recuadas, secundárias, comedidas inclusive, mais que eles converten en merecidos protagonistas dunha verdadeira "tolémia céltica", unha liña frontal de exército inquedo e guerrilleiro aliñada coas percusóns e os samplers do "sócio fundador" James McKintosh.
Mais avonda de tanta apresentazón. Falo-vos de Shooglenifty (neoloxismo inventado por eles mesmos a partir do anglo-escocés shoogle 'axitar-se, bulir, choutar'), e acaban de sacar novo traballo, Troots. Recorded in Scotland. Mentres non teño nas mans alguns dos temas dese disco, conformarei-me con compartir convosco este The Tamninorrie, unhas das pezas daquel xa algo afastado no tempo Venus in Tweeds que comocionou os alicerzes das músicas tradicionais e abriu a veda da reinvenzón e do experimental nestes eidos às vezes tan inxustamente trillados. Ninguén mellor ca eles para liderar ese asalto à modernidade; ninguén mellor ca uns músicos tan fenomenais capazes de derramar en cada melodia unha verdadeira enxurrada de vida, de axitada, explosiva e até nerviosa vida.
Se me permitirdes a melancolia, un ainda lembra o ben que soava esta pequena orquestra polas estradas de Vimianzo adiante, atravesando a fogaxe dun mes de agosto de há dous anos.
Que gostedes e, ante todo, que vos axiteis! Shoogle!

Kornog: un grolo da mellor música bretoa

Como estes tempos non deixan alento para escrever e reflexionar e compartir textos e ideas cos asíduos deste noso relanzo, o salmón máxico bota man de novo dese pozo sen fundo que é o Youtube e comparte convosco, insubornáveis amantes que sodes das melodias bretoas, un tema dun dos meus grupos predilectos, Kornog. Se os Lúnasa nasceron como unha sorte de dream-team da música irlandesa (e nen as constantes remudas que sofren son capazes de os privar desa condizón), algo mui similar acontece cos Kornog. Avonda con ver os nomes que van emerxendo no écran durante a execuzón desta fermosa peza: Nicolas Quemener na guitarra, Jamie McMenemy (ex-compoñente da escocesa Battlefield Band) no bouzouki, Christian Lemaître no violin e, nas frautas, Jean Michel Veillon, en quen muitos recoñecen un dos mellores frautistas do mundo. Ainda que cómpre lembrar que, na fundazón do grupo, o guitarrista titular era o grande Soîg Siberil, asíduo colaborador de artistas galegos como Xosé Manuel Budiño ou Carlos Núñez e que, xunto co próprio Christian Lemaître, constituíu a representazón bretoa nese glorioso Celtic Fiddle Festival ao que tamén achegaron as suas respectivas xenialidades o escocés Johnny Cunningham e mais o irlandés Kevin Burke.

En fin, non me encerello máis en dados tan insubstanciais, e cedo-lle paso e palavra a esta peza breve mais, como decote, primorosa na sua intensidade. E, como dizen os bretóns de ben (asi o sabia Manoel Maria), kenevò!

My young love said to me...

Unha das primeiras canzóns que escuitei cando (há xa anos, parece case que séculos!) comecei a interesar-me pola música irlandesa foi a belísima balada She moved through the fair. Coñecin-na concretamente através da versón instrumental que dela fixera Mike Oldfield no seu álbume The Voyager, unha estraña xóia dedicada integramente a refazer desde a estética new-age as sonoridades dos temas irlandeses, escoceses e galegos máis populares. O momento prestava-se para iso. Era a época na que a música celta (empreguemos esta etiqueta sen ruvorizar-nos, recoiro!) gozava dun grande predicamento e dunha funda penetrazón en estilos musicais mui diversos. Eran os mesmos anos nos que a nosa música folque comezava a descobrir que havia camiños mui apetecíveis e atraentes alén Pedrafita e alén Fisterra, e os Carlos Núñez, Luar Na Lubre, Xosé Manuel Budiño e demais artistas deslumbravan en cenários nunca antes imaxinados.

Uns anos máis tarde souben que esa melodia dotada de cadéncias case hipnóticas tiña a sua própria letra, unha letra que falava de soños, de mozas fermosas, de lagoas; unha letra na que latexava a história dun amor imposível, rudo ao mesmo tempo. Con estes vímios, que outra cousa poderia sair se non unha balada cento por cento irlandesa?

Mais se existe unha versón de She moved through the fair que realmente reinventa e reconstrui o seu fundo e a sua forma, sen dúvida é esta que hoxe vos oferezo e para a cal se xuntaron dous xénios como Alan Stivell e Jim Kerr, cantante de Simple Minds. Nesta actuazón, a balada desdebuxa-se por vieiros que nos reconduzen às músicas máis simples e primixénias, a ese tarareo livre e espontáneo do que, certamente, emerxeron todas as músicas. E o amor imposível, por natureza desditado e sombrio, enzoufa-se dunha luz estraña, vital, leda, que desarticula toda tentazón lacrimóxena. Como dixo Pokorny, non existe a melancolia celta. Músicas coma esta asi o confirman.

A colaborazón entre Stivell e Kerr repetiu-se de novo uns anos depois no álbume An Douar, concretamente no tema Scots are right, unha apoloxia da independéncia escocesa vista como agoiro e ao mesmo tempo semente da liberdade de todos os povos célticos. Mais, antes diso, o harpista bretón e o cantante escocés fixeron unha primeira prática. E o resultado, certamente, merece a pena. Que gostedes!

Liam Ó Maonlaí vs. Seosamh Ó hEanaí

Como xa vos deixara comentado nun post anterior, Liam O'Maonlaí (pronunciado algo asi como Móenli, segundo teño entendido, ainda que diso saberá contar máis e mellor o amigo Chesús), cantante de The Hothouse Flowers, atinxe os cimos musicais máis emotivos cando ceiva a sua voz polas fundas carvalleiras dos máis antigos cánticos irlandeses, dese sean-nós que tantas e tantas vezes aflorou à superfície das águas deste blogo-relanzo. É entón cando realmente nos percatamos da poderosa raigame dun cantante coma el, cuxo talento resulta inexplicável se non é a partir dos xeitos musicais en que foi criado.

O primeiro vídeo, gravado durante un concerto en Belfast a meados do pasado ano, é un bon exemplo do que digo, pois, ainda que a calidade deixa bastante (ou, honestamente, muito) que desexar, iso non é óbice en absoluto para gozar do que, en definitiva, non deixa de ser unha auténtica relíquia: un xeito de cantar mui arcaico, reduzido tan só à voz (contorsionada talmente coma unha cobra, apegada a esas resonáncias nasais tan tipicamente irlandesas) e à percusón da man espida contra o coiro do bodhran. Asi, mui seguramente, soarian as canzóns daqueles músicos que Alan Lomax e Seamus Ennis gravaron ao longo e ancho do gaeltacht irlandés na sombria década de 50. Asi cantavan, en definitiva, os grandes e visionários músicos dese extremo oeste zarrapicado de altos e pedregosos nomes: Connemara, Sligo, Galway, Donegal, Kerry, Innis Mór...

E, para amostra disto e para que podades comparar, deixo-vos canda à demonstrazón de Liam O'Maonlaí outra exibizón para min ainda máis emotiva e venerável: unha actuazón en directo do mesmísimo Seosamh Ó hEanaí (Joe Heaney, à inglesa), o grande monstro da música vocal irlandesa máis xenuína, interpretando Cúnla, unha peza humorística desas muitas que desmenten o tópico do irlandés melancólico e tristeiro. Pasado e presente postos fronte por fronte, rosto a rosto. Impresionan certamente as feizóns adustas, sérias, doridas de vida, do mestre Seosamh Ó hEanaí. Mais as sílabas da sua melodia abrollan de entre os seus lábios coa claridade e contundéncia e xenuína beleza dun abanqueiro debruzando-se sobre o mar. E el non son estas cousas as que realmente fan brillantes os dias?

Máis unha vez, hoxe e sempre, arú!

Sí Do Mhaimeo Í

Oferezo-vos hoxe un deses pequenos tesouros que nos regala de cando en vez a tradizón musical dos amigos irlandeses, fundísima coma un pozo, vivificadora coma unha galerna. Nesta ocasión xuntan-se as dotes instrumentais de Donal Lunny (sobran as apresentazóns, non si?), a inspirazón de todo un John McSherry nas uileann pipes e os labirintos vocais de Liam O'Maonlai, cantante de Hothouse Flowers.

Liam O'Maonlai pode ver-se como un cantante atípico, pois, se ben a sua banda explora os territórios quizá xa un tanto rutineiros do pop moderno, el, como músico, adoita obsequiar-nos con brillantes incursóns nos vellos estilos musicais da illa, nomeadamente o sean nòs (literalmente, "vello xeito"), acadando nel cimas só ao alcance de grandes mestres doutrora como Seosamh Ò hEanaì ou Roise Bean Mhic Grianna. Algunha amostra disto deixaremos por aqui nos vindeiros dias. Polo de agora, escuitai esta peza tradicional, Si Do Mamoí ou Sí Do Mhaimeo í, obxecto de inúmeras versóns e que nos fala dun motivo terribelmente antigo, humano e, por suposto, choqueiro onde os houver: o matrimónio entre Sean Seamais Mhoir e Maire Ni Chathasaigh, ou para nos entendermos en román paladino, entre un señoriño ancián e podente e unha rapariga nova e pobriña...

Sí do mhaimeo í, sí do mhaimeo í

Sí do mhaimeo í, cailleach an airgid

Sí do mhaimeo í, ó Bhaile Inis Mhóir í

'S chuirfeadh sí coístí ar bhóithre Cois Fharraige.

Dá bhfeicfeá' an "steam" fhabhail siar Tóin Uí Loin'

'S na rothaí 'ghabhail timpeall siar ó na ceathrúnas

Chaithfeadh sí 'n stiúir naoi n-vair' ar a cúl

'S ní choinneodh sí siúl le cailleach an airgid.

'Measann tú, 'bpósfa, 'measann tú 'bpósfa

'Measann tú 'bpósfa, cailleach an airgid?

Tá's a'm nach 'bpósfa, tás a'm nach 'bpósfa

Mar tá sé ró-óg 'gus d'ólfadh sé'n t-airgead.

'S gairid go 'bpósfaidh, 's gairid go 'bpósfaidh

'S gairid go 'bpósfaidh, beirt ar an mbaile seo

'S gairid go 'bpósfaidh, 's gairid go 'bpósfaidh

Séan Shéamais Mhóir agus Maíre Ní Chathasaigh!

Lembrando barbanzonas terras

Corria o mes de Setembro de 2007, inusualmente seco para encontrarmo-nos xa nas portas do outono, cando fixen aquela viaxe de dous dias pola Barbanza adiante na compaña do mellor guia con que se pode contar para estes casos: o inimitável Roberto Calvo, presidente do clube de fans de Keynes, admirador incondicional de John Nash e irredutível culé dos de hino e camiseta. Con el ascendin aos cúmios do monte Iroite, esa masa case violenta de imposível granito que se alza nos confins da comarca e a abrangue toda baixo a sua sombra de ancián pensativo. Con el atravesei a serra toda, deixando a ria de Muros a un lado e a da Arousa ao outro, até acadarmos os selvaxes e profundos canóns do rio Barbanza e o miradoiro da Estivada. Non vos poderia descrever a emozón que un sente cando vai recoñecendo sobre a tona das águas a difusa silueta de illas e promontórios esparexidos polo Atlántico adiante; e cando os seus nomes veñen aos lábios enchoupados nalgo mui semellante ao asombro, à perplexidade. Non sei quen dixo que todos os actos cotidianos deverian ser un acto de máxia, deveríamos reaccionar ante eles con perpétuo asombro... Un entende ben a fondura e as raízes desa frase cando se encontra cara a cara con tal imensidade. Pois desde ali enxergava-se todo canto existe e respira entre o Pico Sagro e as feras illas Cies, pasando polas infinitas bateas, a illa da Arousa, a illa de Sálvora, os montes de Catoira, a illa de Ons, as Rias Baixas perdendo-se no horizonte e desdebuxando-se nalgo que xa era Portugal...

Nesta montaxe alenta algo daquelas sensazóns, ainda sabendo que nengunha foto pode nen tan sequer achegar-se à sua auténtica forza e orixinalidade. Ainda asi, vaia coma unha pequena homenaxe ao mellor e máis fornido guia que endexamais pariron barbanzonas terras: o grande Chamaco da Barraña!